آموزش اوریگامی، لذت تا زدن کاغذ، origami

“اُری” به معنی با “اندیشه تا دادن” و “گامی” به معنی “کاغذ” است. ترکیب آنها با یکدیگر کلمه “اوریگامی” را می سازد. بنابراین اوریگامی هنر و اندیشه ی تا دادن کاغذ برای خلق شکل های مختلف ، می باشد. هدف این هنر آفریدن طرح‌های جالب از کاغذ با کمک تاهای هندسی است. معنای لغوی این واژه در زبان ژاپنی «تا کردن کاغذ» است و تمام مدلهای کاغذ و تا را در بر دارد، حتی آنهایی که ژاپنی نیستند. اوریگامی فقط از تعداد کمی از تاهای گوناگون استفاده می‌کند، ولی همین تاها می‌توانند به روش‌های گوناگونی ترکیب شوند تا طرحهای متفاوتی ایجاد کنند.

تعریف اوریگامی
در یک تعریف ساده میتوان گفت:
«اوریگامی روش ارائه ی اشکال است که عمدتا با خم کردن مادهی مورد استفاده (کاغذ) حاصل میشود».
اصل لغت «اوریگامی» در زبان ژاپنی از «اورو» بهمعنی خم کردن و «کامی» بهمعنی کاغذ گرفته شده است. اما خم کردن کاغذ اسامی دیگری نیز در زبان ژاپنی داشته است که بهتدریج بهنفع اوریگامی از دور خارج شدهاند.

تاریخچه
روش ساخت کاغذ ظاهراً در حدود سال ۱۰۰ میلادی در چین شروع شد و تا بیش از پانصد سال بهصورت یک راز نگهداری میشد. در حدود قرن ششم میلادی این صنعت توسط راهبان بودایی از چین به ژاپن وارد شد. سپس در نیمهی قرن هشتم میلادی و پس از استیلای اعراب مسلمان بر آسیای مرکزی، این صنعت توسط آنان به نقاط دیگر برده شد و در قرن دهم میلادی به مصر و در قرن دوازدهم میلادی به اسپانیا رسید. پس از ورود اعراب به سیسیل این صنعت وارد ایتالیا شد و کارگاههای کاغذسازی در ۱۲۷۶ در فابرینوی ایتالیا و در ۱۳۴۸ در تروی فرانسه آغاز بهکار کردند.

از این زمان به بعد یعنی از نیمهی دوم قرن چهاردهم میلادی مصرف کاغذ برای کتاب در اروپا متداول شد. اگر چه از ابتدای همین قرن استفاده از کاغذ در انگلستان رواج یافت، ولی اولین کارگاه تولید کاغذ در قرن پانزدهم در هرتفورد انگلستان برپا شد. اولین کارگاه ساخت کاغذ در آمریکای شمالی در سال ۱۶۹۰ ایجاد شد.

گروهی معتقدند که اولین بار خم کردن کاغذ در چین متداول شده است. استفاده از ماکتهای کاغذی خانه برای سوزاندن در مراسم تدفین از دلایل این ادعا است. اما شکی نیست که این ژاپنیها بودند که هنر خم کردن کاغذ را کمال بخشیدند و بهعبارتی از آن خود ساختند. البته هزینهی بالای تهیهی کاغذ ایجاب میکرده است که از این هنر فقط برای مراسم خاص استفاده شود، مانند پروانههای کاغذی نر و ماده که برای تزیین فنجانها در مراسم ازدواج استفاده میشده است.در دورههای مختلف تاریخی ژاپن، اوریگامی حضور داشته است. در خلال دورهی موروماچی در قرون چهاردهم تا شانزدهم میلادی (۱۳۳۳ – ۱۵۷۳) اوریگامی مدرن بهگونهای اصولی توسط یک نویسندهی ناشناس نگاشته شده است. سپس در دورهی ادو (۱۶۰۳ – ۱۸۶۷) اوریگامی بهصورت یک سرگرمی فراگیر درآمد که البته در آن زمان Orisue نامیده میشد.

کتاب «چگونه ۱۰۰۰ مرغ ماهیخوار با کاغذ بسازیم» (How to fold 1,000 cranes) در سال ۱۷۹۷ در ژاپن به چاپ رسید. در دورهی میجی (۱۸۶۸ – ۱۹۱۲) اوریگامی در برنامهی درسی مدارس و حتی مهدکودکها وارد شد تا کودکان هنر و مهارت کار یا انگشتان را بیاموزند. از آن زمان تاکنون کاغذ مربعی ۱۵ در ۱۵ سانتیمتری اوریگامی در همهجا فروخته میشود و اوریگامی برای سرگرمی و آموزش در مقیاس وسیع مورد استفاده است.

گروهی معتقدند که در اسپانیا خم کردن کاغذ مستقل از ژاپن ابداع شد. گنجشک کاغذی اسپانیایی (Pajarita)، در قرن شانزدهم میلادی و یا حتی قبل از آن ساخته شده است. فیلسوف اسپانیایی «میگوئل اونامونو» – که در آخرین روز سال ۱۹۳۶ میلادی در خلال جنگ داخلی کشته شد – در سال ۱۹۰۲ تالیفاتی در این زمینه داشته است.

همچنین «سولورزانو» که بر روی سیستم پایهها کار کرده و اولین کارش را در سال ۱۹۲۸ منتشر کرده است. «اونامونو» علاقهی فلسفی خاصی به خم کردن کاغذ داشت و مطالعهی زیادی بر روی گنجشک کاغذی اسپانیایی انجام داد. پس از مرگ «اونامونو»، کار او در سایر کشورهای اسپانیایی زبان نظیر آرژانتین دنبال شد ولی از آن فراتر نرفت و در واقع پایهای برای جنبش کنونی نشد. پس از مدتی جنبش اسپانیایی در جنبش عمومی غربی جذب شد.

در انگلستان از حدود قرن شانزدهم میلادی از روشهای برای تاکردن دستمال سفره بر روی میز غذا در محافل استفاده میشده است، که محتمل است بعدها به خم کردن کاغذ تبدیل شده باشد. هر چند امروزه آن را قسمتی از اوریگامی میدانند ولی احتمال ابداع آن به طور مستقل از اوریگامی نیز مطرح است. یادداشتهایی در زمینهی آموزش و خم کردن کاغذ در حدود سال ۱۸۷۴ به چاپ رسیده است. جزئیات نحوهی ساخت پرندهی در حال پرواز هم در سال ۱۸۸۹ چاپ شده است.

هنر اُریگامی حدود ۲۰۰۰ سال قدمت دارد . کلمه origamiمتشکل از دو کلمه ori و gamiاست ، که oriبه معنای folding و gami تغییر یافته کلمه kami به معنای paperاست .

در مبداء ایجاد origami اختلاف وجود دارد و سه کشور چین و کره و ژاپن هر سه مدعی اند .
اُریگامی در دو حوزه جداگانه پیشرفت داشته و در هر دو حوزه سابقه ای طولانی دارد .
هنر اُریگامی بیش از ۱۲۰۰ سال در ژاپن قدمت دارد . اُریگامی در فاصله ۱۱۸۴-۷۹۴ برای ژاپنی ها معنایی تشریفاتی و سمبلیک داشته است و نشان اصالت خانوادگی محسوب می شده ، چون کاغذ وسیله ای نایاب بود و در اختیار همه کس نبود .
در سالهای ۱۵۷۳-۱۳۳۸ که کاغذ ارزانتر شد و در اختیار همه قرار گرفت ، اُریگامی نشاندهنده موقعیت اجتماعی افراد بود . در همین دوره ۲ مدرسه اُریگامی در ژاپن تاسیس شد و حدود ۴۰۰ سال این هنر سینه به سینه توسط مادران به فرزندانشان تعلیم داده شد .

بیشتر آنچه که امروزه از اُریگامی می دانیم از دوره Edoدر ژاپن در فاصله سالهای ۱۸۶۷-۱۶۰۳ به ما رسیده . دو پایه اُریگامی که مقدمه ساخت بسیاری مدلهای دیگر شده اند یعنی قورباغه و پرنده در همین دوره ایجاد شده اند و اولین کتاب اُریگامی نیز در این دوره نوشته شد .

و اما در حوزه غرب اُریگامی با فتح اسپانیا توسط مسلمانان در قرن هشتم ظهور کرد ، مسلمانان طرح های هندسی متفاوتی به این روش ایجاد کردند و بعدها نیز اسپانیایی ها اُریگامی را گسترش دادند . در فاصله سالهای ۱۹۳۶-۱۸۶۴ مدارس اُریگامی با نام “ Unamuno “ در اسپانیا و آمریکای جنوبی تاسیس شد که هنوز هم باقی اند . مدل اسپانیایی اُریگامی “pajarita “ اثر همین دوره است .
دو حوزه شرق و غرب در اواخر قرن نوزدهم در کنفرانسی در پاریس به هم پیوستند و این تعاملات در کنفرانس های بعدی در آرژانتین و نیویورک ادامه یافت .یک مرکز اُریگامی در همین دوره در نیویورک تاسیس شد . در این دوران اُریگامی یک سرگرمی خلاق بچه ها شده بود .

در سال ۱۹۳۰ Akira Yoshizawa تحولی در هنر اُریگامی پدید آورد و با ایده هایی جدید بیش از ۵۰۰۰۰ طرح اُریگامی خلق کرد . از این پس اُریگامی به عنوان وسیله ای علمی استفاده شد .

امروزه اُریگامی چیزی بیش از paper foldingاست و در بسیاری علوم کاربردهای شگرف دارد .

کاربردهای اُریگامی
در اینجا به تعدادی از مهمترین کاربردهای اُریگامی اشاره می کنیم :

۱) کاربرد اُریگامی در کیهان شناسی (cosmology )
سالها دانشمندان از تلسکوپ های فضایی و زمینی در کنار یکدیگر بهره برده اند ، زیرا راکت ها قادر نیستند تلسکوپ هایی فضایی با سایز تلسکوپ های زمینی را به فضا پرتاب کنند . راه حل جدید یافته شده fold کردن تلسکوپ فضایی و پرتاب آن به فضا است . “ Eyeglass “تلسکوپ ساخته شده به این روش است . کشتی های فضایی نیز هم اکنون به همین روش تا شده به فضا پرتاب می شوند .

۲) کاربرد اُریگامی در ریاضیات
رابطه عمیق و تنگاتنگ ریاضیات و اُریگامی انکار ناپذیر است ، اما به عنوان مثال به حل مسأله ۳ قسمت کردن زاویه در اینجا اشاره می کنیم ، که سالها ذهن ها را درگیر کرده بود و بالاخره ۲۰ سال پیش با روشی اُریگامی حل شد .

۳) کاربرد اُریگامی در بیولوژی
Folding پروتئین ها و DNA بحثی است که امروزه بسیار بر روی آن کار می شود و تاکنون پروتئین های بسیاری با تا کردن ساخته شده اند.

۴) کاربرد اُریگامی در مهندسی
یکی از هزاران کاربرد اُریگامی ، استفاده از آن در ساخت air bag اتومبیل است ، که باید نهایت ظرافت و دقت در ساخت آن لحاظ شود .

۵) کاربرد اُریگامی در زندگی روزمره
Foldingنقشه های جغرافیایی یا مثلاً نقشه سیستم حمل و نقل شهری از مواردی است که امروزه مطرح شده و با کمک اُریگامی می توان به عنوان مثال تمام قسمت های یک جاده را از ابتدا تا انتها به صورت متصل مشاهده کرد.

افراد مشهور در زمینهی اوریگامی
در سال ۱۹۵۲ «ج. لگمان» کتاب «کتابشناسی خم کردن کاغذ» را به چاپ رسانید. همچنین «باب هربین» در سال ۱۹۵۵ با سری برنامهی تلویزیونی «آقای چپ و آقای راست» توجه عمومی را به اوریگامی جلب کرد. وی سپس کتاب مهمی بهنام «جادوی کاغذ» را منتشر کرد که شاید یکی مهمترین کتابها در این رابطه تا آن زمان بهشمار میرود.

در سال ۱۹۶۷ هم «انجمن بریتانیایی اوریگامی» بنیان نهاده شد که در حال حاضر از سراسر جهان عضو دارد و کتابخانهی آن در مورد اوریگامی بسیار قابل توجه است.

بازسازی مجدد اوریگامی بهعنوان یک هنر خلاق در ژاپن تا حد زیادی مدیون این افراد است:
– ایسائو هوندا (Isao Honda)، که کتاب اوریگامی را در سال ۱۹۳۱ منتشر کرد.
– آکیرا یوشیزاوا (Akira Yoshizawa) که برای سالهای زیادی بهعنوان یک نابغهی مسلط بر اوریگامی شهرت داشته است و اولین اثرش در سال ۱۹۵۲ چاپ شده است
– «میچیو اوچیاما» (Michio Uchiyama) که این هنر را از مادرش آموخته بود و در سال ۱۹۰۸ نوع جدیدی از اوریگامی بهنام سبک کوکو (Koko – styler) بهنام وی به ثبت رسید. او در سال ۱۹۳۱ یک نمایشگاه عمومی از آثارش را در توکیو برگزار کرد.

پس از جنگ دوم جهانی آثار زیادی در این زمینه به چاپ رسیده و انجمنهای فراوانی تاسیس شدهاند. از مهمترین آنها میتوان از انجمن بینالمللی اوریگامی نام برد که توسط «آکیرا یوشیزاوا» بنیانگزاری شده است.
کاغذ خم کردن جدید را میتوان نتیجهی یک ستیز با سلطهی مربع بر این هنر دانست. «یوشیزاوا» و «اونامونو» استفاده از پایهی پرنده را گسترش دادند و «یوشیزاوا» و «اونامونو» استفاده از پایهی پرنده را گسترش دادند و «یوشیزاو»ا استفاده از دو مربع را آغاز کرد.

سپس پایههای بلینتز (blintzed bases) ابداع شد و پس از آن فنون جدید نظیر جعبه تا زدن (box pleating) کار را به جایی رسانید که اکنون کمتر چیزی را میتوان یافت که نتوان آن را از یک یا چند قطعهی مربعی یا مستطیلی کاغذ ساخت از مرغ ماهیخوار ژاپنی تا حیوانات چهارپا با سر و دم که توسط یک قطعه کاغذ ساخته میشوند.

اوریگامی در ریاضیات

سوالهای زیادی دربارهی مدلهای اُریگامی وجود دارد که پاسخ دادن به آنها تنها از ریاضیدانها برمیآید. مثلا اینکه آیا هر مدل اُریگامی را میتوان بدون اینکه پاره شود یا آسیبی ببیند بهصورت کاغذ صاف درآورد. یا اینکه آیا با ورقهی کاغذ می توان هر شکل و حجم دلخواهی را ساخت؟
اگر هر کاغذ تا شدهای را باز کنید، محلهای تا روی کاغذ، طرحهایی را بهوجود میآورد.
بیشتر ریاضیات اُریگامی، به همین طرحها مربوط میشود؛ شمارش تعداد خطوطِ تا، راسها (محل برخورد خطوط تا)، نواحی بستهی میان خطوط، تعداد تاهای رو به پایین و تعداد تاهای رو به بالا، اندازه و تعداد زوایا در هر راس و … کاری وقتگیر اما مهمی است. پس از شمارش، تازه نوبت به کشف روابط میان اعداد بدست آمده میرسد. مثلا همیشه در هر راس، تعداد تاهای رو به پایین دوتا بیشتر یا کمتر از تعداد تاهای رو به بالا است. این روابط بهما کمک میکند تا تشخیص دهیم چه طرحهایی قابلیت تاشدن و تبدیل شدن به یک سازهی کاغذی را دارند.
اما همیشه ریاضیات نیست که به کمک اُریگامی میآید. بشر از سالها پیش میدانسته چگونه از اُریگامی برای پیشبرد ریاضیات کمک بگیرد. برای مثال، در هندسهی معمولی که در دبیرستان خواندهاید، تنها کارها و رسمهایی مجاز است که با کمک خطکش و پرگار انجام پذیر باشد. برای مثال میتوانید عمود منصف یک خط، یا نیمساز یک زاویه را با کمک خطکش و پرگار رسم کنید. اما اگر کمی بیشتر هندسه بخوانید میبینید که تثلیث یک زاویه، یعنی تقسیم آن به سه قسمت مساوی، با کمک خطکش و پرگار ناممکن است؛ اما همینکار را با چندبار تاکردن کاغذ بهراحتی میتوان انجام داد. و این مسئله ای بود که اوریگامی حل کرد.

منابع:

منامین دانش

راتا اورگامی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: